หลักการออกแบบโรงงานแบบแยกโซนมีอะไรบ้างและแต่ละโซนมีหน้าที่อย่างไร?

หลักการออกแบบโรงงานแบบแยกโซนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการผลิตอาหาร เครื่องดื่ม และอาหารเสริม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการป้องกันการปนเปื้อนและการควบคุมความสะอาดของผลิตภัณฑ์ โรงงานจะต้องแบ่งโซนให้ชัดเจนเป็นสามระดับหลัก ได้แก่ โซนสกปรก โซนกึ่งสะอาด และโซนสะอาด ซึ่งแต่ละโซนมีหน้าที่และความสำคัญที่แตกต่างกันออกไป โซนสกปรก (Dirty Zone) เป็นพื้นที่ที่ใช้รับและลำเลียงวัตถุดิบ รวมถึงพื้นที่เก็บวัตถุดิบดิบและพื้นที่ทิ้งขยะ ซึ่งต้องแยกออกจากพื้นที่ผลิตเพื่อป้องกันการปนเปื้อน โซนกึ่งสะอาด (Semi-clean Zone) เป็นพื้นที่เตรียมวัตถุดิบและพื้นที่รอเข้าไลน์ผลิต ซึ่งต้องควบคุมฝุ่นและแมลงให้ดี ขณะที่โซนสะอาด (Clean Zone) จะเป็นห้องผลิต ห้องผสม ห้องบรรจุ และห้องตรวจสอบคุณภาพ (QC) ซึ่งต้องไม่มีสิ่งปนเปื้อนและต้องมีการควบคุมความดันอากาศให้เหมาะสม นอกจากนี้ การออกแบบ Flow การผลิตที่ถูกต้องก็มีความสำคัญเช่นกัน โดยควรเป็นการไหลทางเดียว (One-Way Flow) เพื่อหลีกเลี่ยงการเดินวนและลดโอกาสการปนเปื้อน การจัด Flow ที่ดีจะช่วยให้การตรวจผ่านการประเมินต่างๆ ง่ายขึ้น และลดความเสี่ยงในการปรับปรุงภายหลัง สุดท้ายนี้ การออกแบบผังโรงงานที่ถูกต้องตามหลักมาตรฐาน GHPs/GMP จะช่วยให้การขออนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเป็นไปอย่างราบรื่น และทำให้โรงงานมีความน่าเชื่อถือในตลาดได้มากขึ้น